Τα γνωστικά ελλείμματα μετά από Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο εξαρτώνται από την σοβαρότητα του επεισοδίου, την πληγείσα περιοχή του εγκεφάλου και το μέγεθος της. Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια χωρίζονται σε αιμορραγικά και ισχαιμικά. Και στις δύο περιπτώσεις η αιματική ροή διαταράσσεται οδηγώντας τους νευρώνες μίας εγκεφαλικής περιοχής ή/ και των γειτονικών της εγκεφαλικών περιοχών σε θάνατο. Αυτό οδηγεί σε μία εξασθένιση των γνωστικών και κινητικών λειτουργιών που μπορεί αυτές οι περιοχές να ελέγχουν.
Τα γνωστικά ελλείμματα, που συνήθως συναντάμε μετά από ένα Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο, είναι:
Διαταραχές μνήμης: Τα άτομα δυσκολεύονται να μάθουν νέες πληροφορίες ή να ανακαλέσουν πρόσφατα γεγονότα στη ζωή τους. Οι δυσκολίες στην εκμάθηση και την παγίωση των νέων πληροφοριών συνήθως σχετίζονται με βλάβη στον αριστερό ιππόκαμπο (κροταφικός λοβός). Η ανάκληση παγιωμένης πληροφορίας και οι δυσκολίες στην ενεργό μνήμη σχετίζονται με βλάβη στον προμετωπιαίο φλοιό.
Διαταραχές επιτελικών λειτουργιών: Τα άτομα δυσκολεύονται να οργανώσουν το χρόνο τους ή τις πληροφορίες για να μπορέσουν να σχεδιάσουν και να φέρουν εις πέρας ένα έργο ή να λύσουν διάφορα προβλήματα στην καθημερινότητα. Επίσης, τα άτομα μπορεί να δυσκολεύονται να πάρουν σωστές αποφάσεις. Μπορεί να είναι πιο παρορμητικά σχετικά με τις αποφάσεις τους. Οι προαναφερθείσες δυσκολίες παρουσιάζονται μετά από βλάβη στον προ-μετωπιαίο φλοιό.
Διαταραχές αντιληπτικών ικανοτήτων: Τα άτομα, τα οποία μπορεί να δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη θέση των αντικειμένων στο χώρο και εάν αυτά κινούνται, την τοποθέτηση του ίδιου του σώματος τους στο χώρο, συνήθως έχουν υποστεί βλάβες στον βρεγματικό φλοιό. Η μη αναγνώριση γνωστών στο άτομο αντικειμένων μέσω των αισθήσεων (όραση, αφή, γεύση, οσμή, ακοή), συνήθως συνοδεύεται από βλάβη σε περιοχές του ινιακού λοβού και του κροταφικού λοβού. Δυσκολίες σχετικά με το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος, σχετίζονται με βλάβη στον ινιακό λοβό.
Διαταραχές προσοχής & συγκέντρωσης: Τα άτομα μπορεί να δυσκολεύονται να εστιάσουν και να κρατήσουν την προσοχή τους σε ένα έργο. Επίσης, μπορεί να δυσκολεύονται να κάνουν 2-3 έργα ταυτόχρονα. Διαταραχές στην προσοχή και τη συγκέντρωση συνοδεύονται μετά από βλάβη σε περιοχή του προ-μετωπιαίου φλοιού, καθώς αυτή η περιοχή βοηθά σημαντικά στον αποκλεισμό άσχετων ερεθισμάτων.
Διαταραχές του λόγου: Γνωστές και ως αφασίες, οι δυσκολίες στο λόγο μπορεί να εμφανίζονται ως δυσκολία στην κατανόηση του λόγου προφορικού ή γραπτού, στην παραγωγή του λόγου κ.τ.λ. Οι δύο γνωστότερες αφασίες είναι η Αφασία Broca, που συνοδεύεται από βλάβη στην ομώνυμη περιοχή και βρίσκεται στον αριστερό (συνήθως) μετωπιαίο φλοιό και η Αφασία Wernicke που συνοδεύεται από βλάβη στην ομώνυμη περιοχή και βρίσκεται στον αριστερό (συνήθως) βρεγματικο-κροταφικό φλοιό.
Η διενέργεια νευροψυχολογικής εκτίμησης μας βοηθά να συγκεκριμενοποιήσουμε ποια είναι τα γνωστικά ελλείμματα που προέκυψαν από το πρόσφατο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στο άτομο. Ακολουθεί η κατάρτιση προγράμματος παρέμβασης στα πλαίσια της Γνωστικής Αποκατάστασης. Μέσω της Γνωστικής Αποκατάστασης το άτομο θα βοηθηθεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που ανέκυψαν μετά το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο και να διεκδικήσει καλύτερη ποιότητα ζωής.
