Τα πρώιμα συμπτώματα της άνοιας σχετίζονται με τις γνωστικές λειτουργίες, τη διάθεση και τη συμπεριφορά, φαίνεται να επηρεάζουν αρκετούς τομείς της καθημερινότητας του ατόμου και μπορεί να είναι κοινά είτε στη πρώιμη έναρξη της άνοιας (πριν τα 65 έτη) είτε στην όψιμη (μετά τα 65 έτη).
Γνωστικές λειτουργίες
- Καθημερινές δυσκολίες με τη σκέψη ή/και τη μνήμη (π.χ. να ρωτά ξανά και ξανά τις ίδιες πληροφορίες, για να θυμάται πράγματα βασίζεται σε βοηθήματα ή στους άλλους περισσότερο απ’ότι στο παρελθόν).
- Αλλαγές στην οπτική αντίληψη, που οδηγούν σε δυσκολία κατανόησης οπτικών εικόνων και στην εκτίμηση χωρικών σχέσεων.
- Δυσκολίες στις επιτελικές και εκτελεστικές λειτουργίες.
- Νέες δυσκολίες με τον προφορικό και γραπτό λόγο.
Αλλαγές στην καθημερινή λειτουργικότητα
- Δυσκολεύεται στο χειρισμό περίπλοκων οικονομικών υποθέσεων (π.χ. πληρωμή λογαριασμών ή πιστεύει σε απάτες).
- Γνώριμες εργασίες γίνονται πιο δύσκολες (π.χ. οδήγηση σε μια γνωστή τοποθεσία).
- Μεγάλη δυσκολία στην παρακολούθησης ημερομηνιών, τόπων και ραντεβού.
- Απώλεια πραγμάτων και αδυναμία να εντοπίζει την αλληλουχία των κινήσεών του, ώστε να θυμηθεί που μπορεί να τα τοποθέτησε. Ξαφνική λήψη λανθασμένων αποφάσεων ή αποφάσεων που δεν τις περιμένουμε από το συγκεκριμένο άτομο.
- Αισθητά λιγότερη προσοχή στην προσωπική φροντίδα (π.χ. μπάνιο, περιποίηση).
Αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά
- Αποσύρεται από την εργασία ή τις κοινωνικές δραστηριότητες, όπως χόμπι, κοινωνικές δραστηριότητες ή άλλες δεσμεύσεις.
- Υπάρχουν αλλαγές στη διάθεση και την προσωπικότητα. Συνήθως, εμφανίζονται καταθλιπτικά ή/και αγχώδη συμπτώματα. Ίσως το άτομο παρουσιάζει κοινωνικά ανάρμοστη συμπεριφορά.
- Όταν χάνει πράγματα, ίσως κατηγορεί τους άλλους είτε ότι κάπου τα έκρυψαν ή τα έκλεψαν.
Αν ένα κοντινό σας άτομο παρουσιάζει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι αναγκαίο να επισκεφθείτε μαζί του νευρολόγο και νευροψυχολόγο. Η νευροψυχολόγος θα εκτιμήσει τα πιθανά ελλείμματα στις γνωστικές λειτουργίες και τις αλλαγές στην καθημερινότητα, με σκοπό να καταρτίσει εξατομικευμένο πρόγραμμα νοητικής ενδυνάμωσης. Η νοητική ενδυνάμωση αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο παρέμβασης για την καλύτερη πρόγνωση των γνωστικών λειτουργιών στην άνοια, αλλά και για την πρόληψη της.
