Ως χρόνια ασθένεια ορίζεται η ασθένεια που εμμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και μπορεί το άτομο να ταλαιπωρείται από αυτή μέχρι το θάνατό του. Γνωστά παραδείγματα χρόνιων ασθενειών είναι ο καρκίνος, το σύνδρομο ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (AIDS), η επιληψία, η νόσος του Parkinson, οι άνοιες, ο σακχαρώδης διαβήτης κτλ.
Το άτομο που έρχεται αντιμέτωπο με τη χρόνια ασθένεια παρουσιάζει πλήθος συναισθηματικών, γνωστικών και σωματικών αντιδράσεων, καθώς βρίσκεται μπροστά στην απώλεια της σωματικής του υγείας. Ο ασθενής έρχεται σε επαφή με το γεγονός ότι είναι βροτός, δηλαδή ότι το σώμα του αρχίζει να εξασθενεί και δεν είναι πλέον πηγή στήριξης για τον εαυτό. Αυτό που συνήθως κλονίζεται είναι η πεποίθηση πως ο ασθενής μπορεί να ανταπεξέλθει σε όλα (αίσθηση παιδικής παντοδυναμίας) και με αυτό τον τρόπο έρχεται σε επαφή με τις αδυναμίες του. Όλα αυτά μεταφράζονται σε συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως λύπη, απογοήτευση, θυμός, άρνηση, κτλ. Σε γνωστικό επίπεδο ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει αδυναμία συγκέντρωσης σε κάποιο έργο, λόγω υπεραπασχόλησης με την ασθένεια του. Σε σωματικό επίπεδο, πέρα από τα σωματικά συμπτώματα της νόσου, μπορεί να βιώνει ανεξήγητους πόνους, ναυτίες, σφίξιμο στο στομάχι, τρέμουλο, κα.
Η απώλεια της σωματικής υγείας μπορεί να οδηγήσει σε πλήθος δευτερογενών απωλειών, όπως για παράδειγμα απώλεια εργασίας, απώλεια της αυτοεξυπηρέτησης, απώλεια καθημερινών συνηθειών, απώλεια δραστηριοτήτων που έδιναν χαρά και ικανοποίηση στον ασθενή. Ο τελευταίος προσπαθώντας να διαχειριστεί την κατάσταση υιοθετεί κάποιες στρατηγικές αντιμετώπισης, όπως αποφυγή, ευχολογία, αναζήτηση πληροφόρησης, αναζήτησης στήριξης από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, κτλ.
Ένας σημαντικός παράγοντας για την συναισθηματική στήριξη του ασθενούς είναι η δυνατότητα έκφρασης όλων των συναισθημάτων που έχει προκαλέσει σε αυτόν η χρόνια ασθένεια. Αυτός είναι και ένας από τους σκοπούς της ψυχολογικής στήριξης και συμβουλευτικής, η οποία μέσα από αυτή τη δυνατότητα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από δύσκολα συναισθήματα (πχ. λύπη), αποδοχή και καλύτερη διαχείριση της κατάστασης.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Bacque, M.-Fr. (2001). Πένθος και υγεία (Χριστίνα Κουτρουμπά, μεταφράστρια). Αθήνα: Θυμάρι (έτος πρωτότυπης έκδοσης 1997).
Cohen M. Coping and emotional distress in primary and recurrent breast cancer patients. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings,(2002) 9, 245–251.
Al-Azri M, Al-Awisi H, Al-Moundhri M. Coping with a diagnosis of breast cancer-literature review and implications for developing countries. Breast J. 2009;15:615-622.
Montel, S., et al (2012). Coping strategies as related to medical and demographical data in amyotrophic lateral sclerosis. Acta Neurologica Scadinavica, 125, 136-141.
