Τι είναι το coming out;
Ο όρος coming outσημαίνει ότι το άτομο με δική του απόφαση και θέληση γνωστοποιεί στο περιβάλλον του την ταυτότητα φύλου του ή/και τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Το coming out μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορους τρόπους, όπως με μία ιδιωτική συζήτηση, με την κοινοποίηση μίας φωτογραφίας ή τη γνωριμία μίας σχέσης του ατόμου. Μπορεί να αποτελέσει το αποτέλεσμα μίας εσωτερικής διεργασίας και επιλογής. Μπορεί, όμως, να γίνει και στα πλαίσια μίας συγκινησιακής φόρτισης, ενός τσακωμού κ.α. (Παπαθανασίου & Χρηστίδη, 2020).
Μερικοί λόγοι για να κάνει ένα άτομο coming out είναι να εμπεδώσει καλύτερα την ταυτότητα του, να αναπτύξει/εμβάθυνει τη σχέση, να ξεσκαρτάρει σχέσεις, να αποτρέψει πιέσεις, να ξεκαθαρίσει το τοπίο, να δράσει κοινωνικά/ακτιβιστικά, να είναι απλά ο εαυτός του (Καλοβυρνάς, 2021).
Είναι απαραίτητη η Ψυχοθεραπεία για το coming out;
Όχι, η ψυχοθεραπεία δεν είναι απαραίτητη διαδικασία για την πραγματοποίηση του coming out. Κάποια ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δε τη χρειάζονται. Μπορεί, όμως, να αποτελεί μία βοηθητική διαδικασία για ορισμένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Εφόσον, λοιπόν, το ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο το επιθυμεί ή νιώθει ότι το χρειάζεται μπορεί είτε να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία ή συμβουλευτική για το coming out είτε να φέρει coming out θέματα σε υπάρχουσα ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Η διερεύνηση της ετοιμότητάς του, των συναισθημάτων του, των σκέψεων του και των εξωτερικών συνθηκών μπορούν να αποτελέσουν μέρος της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Ένας άλλος στόχος είναι η συναισθηματική στήριξη και η ενδυνάμωση του ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου κατά τη διερεύνηση της ετοιμότητας του αλλά και μετά το coming out.
Τι λέει η θεωρία για το coming out;
Το μοντέλο της Cass (1979), όπως αναφέρεται από Παπαθανασίου & Χρηστίδη (2020),αποτελεί το πιο γνωστό μοντέλο για το coming out, το οποίο αφορά τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Σήμερα, θεωρείται ότι τα μοντέλα τα οποία περιγράφουν τα στάδια για το coming out του σεξουαλικού προσανατολισμού, μπορούν να γενικευθούν και για τις τρανς ταυτότητες. Τα 6 στάδια του μοντέλου της Cass (1979) είναι: 1. Σύγχυση ταυτότητας, 2. Σύγκριση ταυτότητας, 3. Ανοχή ταυτότητας, 4. Αποδοχή ταυτότητας, 5. Υπερηφάνεια ταυτότητας, 6. Σύνθεση ταυτότητας. Η Cass (1996), όπως αναφέρεται από Παπαθανασίου & Χρηστίδη (2020), έχει συμπληρώσει στα παραπάνω στάδια το «προ-στάδιο 1» κατά το οποίο το άτομο υποθέτει τον ετερόφυλο σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Πώς μπορεί να είναι βοηθητική η ψυχοθεραπεία στο coming out;
Στην ψυχοθεραπεία τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούν να βοηθηθούν σε όλα τα παραπάνω στάδια. Το ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο μπορεί να έρθει σε επαφή με την ετοιμότητά του και να αποφασίσει εάν το coming out είναι κάτι που επιθυμεί να πραγματοποιήσει. Η ετοιμότητα του ατόμου είναι εξαιρετικά σημαντική για το coming out. Εάν ένα άτομο δεν αισθάνεται έτοιμο, πρέπει να γίνεται σεβαστό.
Το coming out αποτελεί ταυτόχρονα και μία διεργασία πένθους. Το άτομο βιώνει την απώλεια της προνομιακής θέσης που θα είχε ως σις/στρέιτ άτομο και ανήκοντας στην κοινωνική νόρμα. Επίσης, υπάρχει πιθανότητα να απολέσει άμεσα ή έμμεσα από τη ζωή του άτομα από το φιλικό, κοινωνικό και επαγγελματικό του κύκλο. Ακόμη, κι αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, το άτομο πρέπει να έχει τον χώρο να πενθήσει (Παπαθανασίου & Χρηστίδη, 2020).
Επίσης, η Επιβεβαιωτική Ψυχοθεραπεία για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ως διαδικασία μπορεί να ενδυναμώσει τα άτομα ως προς την αποδοχή, την υπερηφάνεια και τη σύνθεση της ταυτότητας. Επιπλέον, στις συνεδρίες δίνεται χώρος για τα συναισθήματα και τις σκέψεις που αναδύονται σε κάθε στάδιο ώστε το άτομο να τα αναγνωρίσει, να τα επεξεργαστεί και να βοηθηθεί στη μετάβασή του σε ένα επόμενο στάδιο.
To coming out γίνεται αρκετές φορές τη ζωή του ατόμου. Θεωρείται ότι κάθε φορά που το άτομο ηθελημένα γνωστοποιεί σε ένα άλλο άτομο τη ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητα του γίνεται ένα νέο coming out. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναδύονται ξανά παρόμοιες διεργασίες (συναισθήματα, σκέψεις, κ.τ.λ.) κάθε φορά. Μέσα από τη συναισθηματική ενδυνάμωση το ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο μπορεί να μπαίνει σε αυτές τα διεργασίες με λιγότερο ψυχικό κόστος. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι ακόμη και ένα άτομο που είναι αρκετά ενδυναμωμένο δεν μπορεί να δυσκολευτεί συναισθηματικά σε κάποιο coming out. Έχει αναπτύξει, όμως, τα εσωτερικά συστήματα στήριξης και γνωρίζει πού να απευθυνθεί για να λάβει στήριξη από το περιβάλλον.
Καλοβυρνάς, Λ. (2021). Όταν η αγάπη τολμά να πει το όνομά της: Ομοφυλοφιλία και νέοι τρόποι σεξουαλικής ύπαρξης στη σημερινή Ελλάδα. Εκδόσεις Gutenberg, Aθήνα.
Παπαθανασίου, Ν. & Χρηστίδη Ε.-Ο. (2020). Συμπερίληψη και Ανθεκτικότητα: Βασικές αρχές ψυχοκοινωνικής στήριξης σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου. Εκδόσεις Gutenberg, Aθήνα.
